Waar de Tarot precies vandaan komt, hoe en wanneer het is ontstaan, door wie het is gecreëerd en hoe het is overgeleverd is eigenlijk één groot mysterie. Er zijn allerlei uiteenlopende theorieën en vermoedens over, waarbij eigenlijk niemand weet hoe het nu precies zit. Het enige wat je er feitelijk over kunt zeggen is dat de symboliek van de tarot haar wortels heeft in een ver verleden en vertakt naar vele andere symboolsystemen, mythologieën en filosofieën. Zelf vind ik het nooit zo interessant hoe of wanneer iets is ontstaan. Wat mij betreft gaat het er vooral om wat je er nu mee kan. Toch is enige achtergrondinformatie wel handig, zeker als het gaat over de opbouw en structuur van de tarot. In dit artikel neem ik je daarom mee in de (volgens mij) belangrijkste elementen.
Wat is tarot?
Het woord “taro(t)” is een afgeleide van het woord “tao” dat weg of bron betekent. Gedurende het leven leggen we een reis af, waarbij we ons ontwikkelen als persoon door verschillende levensfases, uitdagingen en levenslessen heen. De tarotkaarten vertegenwoordigen los van elkaar de verschillende stadia die gezamenlijk onze levensweg vormen. De kaarten lezen als een verhaal, waarin jij de hoofdpersoon bent, gesymboliseerd door de archetypische afbeelding op de kaart die voor je verschijnt. Archetypes zijn patronen of levensthema’s die iedereen (collectief) kent en die alle mensen met elkaar gemeen hebben. Voorbeelden van rollen die iedereen in zijn leven tegenkomt zijn: de moeder, de vader, het kind, de strijder, de geliefde, de raadgever. Voorbeelden van thema’s waar iedereen mee te maken krijgt zijn verandering, conflict, samenwerking, verlies en groei.
Verschillende tradities
Binnen de tarot decks die er op dit moment op de markt zijn kunnen er grofweg drie verschillende tradities worden onderscheiden: Marseille, Thoth en Rider-Waite Smith (RWS). Inmiddels is die laatste het meest bekend en meest gebruikt. Het is ook het systeem waar ik zelf mee werk. De grootste verschillen zitten in de symboliek die wordt gebruikt, waarbij de Marseille in de kleine Arcana de meeste overeenkomsten heeft met een “normaal” kaartendeck zoals wordt gebruikt om een kaartspel mee te spelen. Ook zitten er verschillen in de namen van de vier verschillende “suits”. Waar de RWS bijvoorbeeld spreekt over “pentakels” spreekt Marseille over “munten”. Ook de hofkaarten kennen andere namen. Waar RWS en Marseille spreken over “Schildknaap” en “Ridder”, spreekt Thoth over “Prinses” en “Prins”. De term “Ridder” wordt in Thoth gebruikt voor de kaarten die in de RWS en Marseille als de “Koning” worden aangeduid. Binnen de grote Arcana zit het verschil vooral in de volgorde van de kaarten. Zo is de “Kracht” kaart nummer 8 in de Rider-Waite Smith traditie en “Het Oordeel” nummer 11. Binnen Marseille en Thoth is dat precies andersom. Ook zijn de namen soms anders. Zo wordt de “Kracht” kaart uit de RWS en Marseille traditie binnen Thoth “Lust” genoemd.
Maakt het allemaal veel uit? Eigenlijk niet, want in essentie gaat het allemaal over hetzelfde. Tijdens het leren van de betekenissen van de kaarten kan het wel uitmaken, zeker als je niet in de gaten hebt dat er verschillende systemen zijn. Het kan dan voor de nodige verwarring zorgen. Wil je zelf leren om de tarot te lezen, kies dan voor één systeem en blijf daar bij. Als je dat systeem eenmaal in de vingers hebt, kun je er een ander systeem naast leren voor verdere verdieping of verrijking. Om het overzichtelijk te houden gaat de rest van dit artikel verder in op het Rider-Waite Smith systeem.
Opbouw van het tarotdeck
Ieder tarot deck bestaat uit 78 kaarten. Daarbij vertegenwoordigen de 22 kaarten van de Grote Arcana de belangrijke archetypische veranderingen, lessen en rollen in het leven. De overige 56 kaarten van de Kleine Arcana weerspiegelen de meer alledaagse gebeurtenissen in het leven. Net als bij normale speelkaarten kunnen deze worden onderverdeeld in vier “suits”. De zwaarden (element lucht) staan symbool voor alles wat met de mind, ideeën en communicatie te maken heeft. De staven (element vuur) gaan over passie, inspiratie en creativiteit. De kelken (element water) symboliseren emoties en relaties. Tot slot staan de Pentakels (element aarde) symbool voor de materiële wereld, waar bijvoorbeeld werk, financiën en lichamelijke gezondheid onder vallen. Iedere “suit” loopt van Aas tot en met tien en kent vier hofkaarten: de schildknaap, de ridder, de koningin en de koning. De hofkaarten representeren over het algemeen specifieke persoonlijkheidskenmerken of mensen in je leven.
Het complete plaatje
Hoewel iedere kaart een eigen betekenis heeft, krijgt dit nog een extra dimensie door de context van de legging. Oftewel: de positie waar een kaart komt te liggen ten opzichte van andere kaarten. Een kaart in de “kracht” positie krijgt een hele andere lading dan wanneer diezelfde kaart als “blokkade” op tafel ligt. Ook is het interessant om te zoeken naar lijnen, overkomsten en een centraal onderliggend thema in de kaarten. Er zijn ontelbaar veel verschillende leggingen, waarvan het Keltische Kruis een van de meest bekende en tevens een van de meest complexe leggingen is. Bij dergelijke systemen wordt een vast aantal kaarten getrokken, waarbij elke positie een vaste betekenis heeft. Zelf werk ik graag wat losser, waarbij er wel een aantal posities vastliggen (afhankelijk van de vraag) en er gaandeweg een sessie waar nodig verdiepingskaarten bijkomen om meer helderheid te krijgen.
Ontelbare variaties
Los van de verschillende systemen en leggingen zijn er ook nog eens ontelbaar veel uitvoeringen van de tarot. The Simpsons, een deck met alleen maar katten, of alles in één kleur. Je kan het zo gek niet bedenken of er is een tarot deck van gemaakt. En er komen iedere dag nieuwe decks bij. De keuze is reuze en de mogelijkheden zijn oneindig. Maar uiteindelijk gaat dit allemaal over nuances en eigen interpretaties, want onderliggend is de structuur van de tarot altijd hetzelfde. Wijkt het teveel af wat betreft indeling? Dan noem je het formeel geen tarot, maar is het een orakeldeck. En dat is weer een heel ander verhaal.